Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu / Film

https://aynahikayesi.blogspot.com/2019/12/cep-herkulu-naim-suleymanoglu-film.html


Bir insan, hayatı boyunca birçok sıfata sahip olur ve tüm sıfatlar gelip geçicidir. Ama tek bir kimliği vardır. Kimlik; hayat boyu biriktirdiklerinizdir, kişiliğinizi oluşturan özelliklerin tümüdür, kim olduğunuzdur, sizi siz yapan her şeydir. Sizin kimliğinizi aldılar mı hiç elinizden?.. 

Bu ayki sinema yazımın konuğu; bu dünyadan yakın zamanda göç etmiş, ama istikrar, disiplin ve azmiyle adını dünya spor tarihine yazdırmış bir insan hakları savunucusu. Asimile politikalarına karşı, birçok insanın sesini dünyaya duyuran, ve kimliğini geri almayı başarırken bir kapının da açılmasına öncülük eden, içimizden bir kahraman efsanevi halterci Naim Süleymanoğlu. Naim Süleymanoğlu, aslında yaşı çok küçük olanlar haricinde hepimizin tanıdığı biri. Daha iki yıl önce kaybettik kendisini. Fakat bu filmi izleyecek olanlar, böylesi başarılı bir sporcu oluşunun ötesinde bir Naim tanıyacaklar. 

Film, 'Cep Herkülü' Naim Süleymanoğlu'nun hikayesini konu alıyor. Bu biyografik film, tıpkı çok beğenerek izlediğim 'Müslüm' filminde olduğu gibi Mustafa Uslu imzasını taşıyor. Hayatının en anlamlı ve en büyük filmi olduğunu belirten Uslu, bütçeden de kaçınmamış. Çekimler, Bulgaristan, Avustralya'nın Melbourne şehri, Türkiye, Moskova, Brezilya, İngiltere ve New York'ta gerçekleştirilmiş. Filmin senaryosu Barış Pirhasan'a ait olsa da, Naim Süleymanoğlu'nun kardeşi Muharrem Süleymanoğlu'nun 'Kardeşim Cep Herkülü' adlı, anılarını yazdığı kitaptan yola çıkılmış. Filmin müzikleri ise Fahir Atakoğlu'na ait. Fakat final sahnesinde bu senenin trendi olan rap bir parçayla vedalaşılıyor seyirciyle. Rap müziğin sevilen isimlerinden Eypio, Naim Süleymanoğlu'nu anlatan ve ölümsüz sporcunun adını taşıyan, özel olarak bestelediği Naim adlı parçayı seslendiriyor.

Açıkçası film,  -bir sporcunun biyografik hikayesi olaması dolayısıyla- vizyona girdiği anda izlemeliyim diyeceklerim kategorisinde değildi. Her ne kadar bu sporcu 47 dünya rekorunun sahibi olsa da, benim için çok başarılı bir sporcuydu sadece. Tabii ki hikayesini öğrenene kadar... Okan Bayülgen'in programında filmin oyuncularının konuk olduğu bölüme denk gelişimle, fikrim tamamen değişti. Naim Süleymanoğlu'nu anlatan bu film, o dakikalardan çekmeye başladı beni. Oyunculuğunu çok beğendiğim Yetkin Dikinciler'in büyüleyici sesi ve konuşmasına, bir de ilk kez gördüğüm bir genç adam eşlik ediyordu ki, o da filmde Naim'i oynayan Hayat Van Eck idi. İki yıl önce 'Daha' filmiyle Altın Koza Film Festivali'nde Umut Veren Genç Erkek Oyuncu ve Altın Portakal'da En İyi Erkek Oyuncu ödülüne layık görüldüğünü öğrenince merakım iyice arttı. Bu yaşta, kariyerine önemli sinema ödülleriyle başlangıç yapmış olan bu genç oyuncu, aynı zamanda Naim'le benzerliği açısından da muhteşem bir kast olmuş. Ayrıca 9 yaşında haltere başlamış, yıllarını spora adamış birini canlandırmak da öyle her babayiğidin harcı olmasa gerek. Malum o kaslar havayla şişmiyor. Hayat Van Eck, çekimlerin birkaç ay öncesinden hazırlamış kendini bu rol için. Programda anlatılanlar, konuşulanlar, fragman öylesine etkiledi ki, kendimi ertesi gün sinemada buldum.

Film 1977 ile 1988 arası dönemi kapsıyor. Bulgaristan'da yaşayan sıradan bir Türk aileyi görüyoruz öncelikle. Henüz 9 yaşında olan fakat, spor hocası(Gürkan Uygun) tarafından haltere olan yeteneğinin farkına varılan Naim, ailesi ikna edilerek yatılı spor okuluna başlatılıyor. Filmin ilk bölümünde daha çok anne evlat özlemi ve hafta sonu kavuşmaları yer alıyor ki, o dakikalardan itibaren anneyi canlandıran Selen Öztürk, gözlerden kalbe giden bir bağ kuruyor seyirciyle. Ben kendi adıma filmi en çok anne karakterinin gözlerinden izlediğimi söyleyebilirim. En etkilendiğim oyunculuk performansı da, dolayısıyla Selen Öztürk'e aitti. Sonrası gelişen olaylar bazı eleştirmenler tarafından, ajitasyona varan bir dramatize olarak değerlendirilmiş. Fakat ben katılmıyorum. 1984'teki Bulgar hükümetince 'soya dönüş' adı altındaki asimilasyon kampanyasına karşı çıkan Türkler için hapishaneye dönüşen Belene kampında yaşananlar, eğlenceli bir bakış açısıyla sunulamazdı sonuçta. Yazının başında 'Sizin hiç kimliğinizi aldılar mı elinizden?' demiştim ya, işte filmin can alıcı noktası da burasıydı. Maalesef bir çok ülkenin, azınlık olarak yaşayan diğer kültürleri yok etme girişimi, Bulgaristan'da da yapıldı. Filmde de Türk'lerin ismi değiştiriliyor, türkçe konuşmaları yasaklanıyor, kısacası uygulanan asimilasyon, o dönemin içinde yaşamış kişinin hikayesi anlatılırken gözler önüne seriliyor. Baskı ve zulüm arabeskleştirilmeden verilmiş bence. Netice de biyografik bir film bu, belgesel değil. 

Olimpiyatlara katılabilmesi için yaşı büyütülen Naim'den, asılabilmesi için yaşı büyütülen Erdal Eren'e bir gönderme bile yer alıyor filmde. 1986'da Melbourne Avustralya'da, Dünya Halter Şampiyonası sırasında kaçarak Türk Büyükelçiliği'ne sığınması, dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından Türkiye'ye getirilişi ve Birleşmiş Milletler'de Türk milleti adına yaptığı tarihi konuşma, yaşananları yansıtması açısından çok değerliydi. O yıllarda henüz çocuk olan ben, olimpiyatlarda şampiyon olan, oturunca ayakları yere değmeyecek kadar küçük olan bu adamı şampiyon kimliğiyle tanıyordum yalnızca. Naifliği her halinden belli olan bu küçük dev adam, meğer kendisinin, ailesinin, ve azınlık olarak yaşamakta olan halkının, cesur temsilcisiymiş aynı zamanda. Türkiye'ye geldikten sonra, Seul Olimpiyatları'nda kırdığı rekorların ardından yaptığı ve dünyaya sesini duyurduğu konuşması yer alıyordu filmde. Bulgaristan'da yaşayan Türklere yapılanları dünya bilsin diye Seul'e katılmak istiyor en çok da. İnternette bu konuşmanın gerçeğini çok aradım fakat ulaşamadım. Gerçi filmdeki bu sahnelerin ne kadarının birebir gerçeği yansıttığı, ne kadarının sinematik normlar dahilinde gösterildiğini bilemiyoruz tabii ki. Yapımcı için, Türk milliyetçiliğini öne çıkarıp, filmin içinin boşaltıldığı eleştirisinde bulunanlar da var. O yüzden, o dönemde Naim Süleymanoğlu'nu yakından takip etmiş olanların, hayatını iyi bilenlerin taktirine bırakıyorum filmin gerçeklik boyutunu. İnternette rastladığım bir habere göre; filmde Naim Süleymanoğlu'nun ölüm yılı da, Seul Olimpiyat Oyunları'ndaki tarihi başarıya imza attığı gün olan 20 Eylül 1988 tarihi de yanlış yazılmış. Ayrıca ölüm tarihi 2017 iken 2016 olarak gösterilmiş diye okudum. Filmin duygu selinde bu detaylara odaklanamadığım ve öncesinde de bir bilgim olmadığı için fark edemediğim için bu eleştirinin de ucunu açık bırakıyorum.  

Film bir biyografi olarak incelendiğinde ne gibi eksiklere ulaşılır o kısmı sinema eleştirmenlerinin alanı. Ben bir blog yazarı ve sinema izleyicisi gözüyle baktığımda filmi çok beğendim. Dünya çapında tanınan ve taktir edilen bu muhteşem sporcunun hikayesini, azmi sayesinde ulaştıkları ve yaşadıklarını sinema perdesinde izlemek, hayatına bir süreliğine de olsa ortak olmaktı benim için. Hikayeyi hikaye yapan, bilinmeyen kısımlarının yazılmış olmasıdır. Yazılmayanlardır asıl hikaye. Ve Naim Süleymanoğlu, her insanın içinde var olan süper kahramanın vücut bulmuş hali, azmin madalyalarla süslenmiş resmidir. Ve filmde geçen bir replikte, Naim'in hocasının dediği gibi: "Gölgede duranın gölgesi olmaz. Güneşte duracaksın ki, insanlar gölgene toplansın."  Işığıyla ışık saçanlara, aşkla...



Aytül Örcün Laçin
    




Aytülpedia: 
Naim Süleymanoğlu, (23 Ocak 1967 Kırcaali - 18 Kasım 2017 İstanbul) Bulgaristan Türkü halterci. Tüm zamanların en iyi haltercisi kabul edilir. Lakabı, yapıca ufak tefek ancak çok güçlü olması nedeniyle Cep Herkülü'dür. "Dünyanın En İyi Sporcusu" seçilen Naim Süleymanoğlu, kariyerinde 47 dünya rekoruna, 6 Avrupa Şampiyonluğu ile 7 Dünya Şampiyonluğuna imza attı. Ayrıca 3 olimpiyat altın madalyasının da sahibi oldu. Kendi ağırlığının 3 katından fazlasını kaldırabilen tek sporcu olarak da tarihe geçen Süleymanoğlu, dünya rekoruna ilk olarak 15 yaşındayken imza attı.


NOT: Çağdaş Edebiyat Sayfası'nın Aralık sayısı için yazdığım sinema yazımdır.
Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu / Film Cep Herkülü: Naim Süleymanoğlu / Film Reviewed by Aytül Laçin - aynahikayesi.blogspot.com on Perşembe, Aralık 26, 2019 Rating: 5

14 yorum:

  1. Harika bir tanıtımdı. Etraflıca, ne güzel anlatmışsın. Biyografi izlemeyi severim. Bu filmi de izlemeyi çok isterim. Vakit yaratmaya çalışacağım. Çok teşekkürler Aytül :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Biyografiler belgeselden öte film tadında sunulunca daha bir keyifli hale geliyor sanki ;) Ben teşekkür ederim Yıldız, sevgiler :)

      Sil
  2. İzlemeyi istediğim filmlerden.
    İyi geceler.

    YanıtlaSil
  3. Fragmanını izlemiştim iyiydi..İnşallah tamamını izleriz..Emeğinize sağlık..😊

    YanıtlaSil
  4. Naim' i rekor kırdığı dönemlerde büyük bir heyecanla izliyorduk. Filmine gitmedim ama mutlaka izlerim. Hem o dönemi de hatırlamış olurum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bizim dönemin yakından bildiği bu güzel insanı gençlerin tanıması açısından da çok güzel olmuş. Bizleri de kendi hatıralarımızla buluşturuyor ;)

      Sil
  5. Naim Süleymanoğlu nun Türkiye'ye geldiği zamanı hatırlıyorum. Hayatı hakkında bir film yapmaları çok iyi olmuş ☺️

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çocukluğumuzun şampiyonu ;) Gençlerin tanıması açısından da iyi oldu bu film.

      Sil
  6. Az çok hayat hikayesini biliyordum filmin çekilmesi de çok güzel oldu en azından hayatını bilmeyenler ve çektiği sıkıntıları görerek ders alıp şükredenler olur belki bu ara yeni yazı bekliyoruz aytül hanım saygılar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Azim öykülerinin anlatıldığı yapımları seviyorum ben de ;) Teşekkürler yorum için, sevgiler :)

      Sil
  7. Barbaroslar Dizisinin Oyuncuları arasına girmiş. Sonunda herkes bu muhteşem oyuncuyu görecek. Yetkin Bey kesinlikle daha iyi yerlerde olması gerekiyor. Adamının sesi bile karizma.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Benim de çok sevdiğim bir oyuncu. Umarım daha sık görürüz ekranda ;)

      Sil

Blogger tarafından desteklenmektedir.