Stephen Hawking / Vazgeçmemenin Hikayesi

"İnsanlar medeniyetin doğuşundan beri dünyanın nasıl işlediğini anlamayı arzulamışlardır. Evrenin sınırlılık şartları son derce özel bir şeydir. Ve hiç bir sınırın olmamasından daha özel bir şey olabilir mi? İnsan çabalarının da hiç bir sınırı olmamalıdır. Hepimiz farklıyız. Standart ya da sıradan bir insan yoktur.  Ama hepimiz aynı ruhu paylaşıyoruz. Hayat ne kadar zorlu görünürse görünsün, mutlaka yapabileceğiniz ve başarılı olabileceğiniz bir şey vardır. Sadece vazgeçmemenize bağlı."

Geçen ay kaybettiğimiz ünlü fizikçi, Stephen Hawking'i konu alan bu yazıma, kendisinin cümleleriyle başlamak istedim. Pek çoğunuz zaten tanıyorsunuz onu. O yüzden kendisinin hayatını detaylı bir şekilde anlatmayacağım. Ama onun, bilime ve yaşama katkıları öyle muhteşem ki, akademik kariyeriyle anılan bir bilim insanından çok daha fazlası.

Doğum günü, Galileo'nun 300. ölüm yıldönümüne rastlayan Hawking, yine enteresan bir tarihte hayata gözlerini yumdu. Yani, Albert Eınsteın'ın doğum, Karl Marks'ın ölüm günü, aynı zamanda da Dünya Pi Günü olan 14 Mart'ta.

Tarihe geçmiş isimleri ne zaman düşünsem, eskilere giderim. Adı üstünde; tarihe geçmiş! Aynı dönemde yaşayan ebeveyn-çocuk arasında bile başka çağlardanmışcasına kuşak çatışması yaşanırken, benden çok eski zamanlardaki bambaşka hayatları düşünmek heyecan verici bence. En keyifli yanıysa, bu dahi akıllardan biriyle, aynı zamanda yaşamış olmak. Hem de bilim çevrelerinde, Einstein'dan sonra en büyük dahi kabul edilen kişiyle.

Aklın maddeye üstün olduğunu söylesem, bana  katılır mıydınız? İçinizden geçeni, yani evet dediğinizi  duyar gibiyim. Akıl üstün olmasaydı, bunca teknolojik gelişmeye ulaşamaz, bilimsel bulgularla evrene dair gerçekleri keşfedemez, sağlık alanında ilerleyemediğimiz için yaşamın uzunluğu ve kalitesine dair  sahip olduğumuz konumda olamazdık...  gibi bir çok örnek sunmamız mümkün bu soru karşısında, öyle değil mi?  Peki, tüm bu örnekleri tek bir isim ile açıklayacak olsaydık?.. Tabii ki bu isim, 21 yaşındayken yakalandığı, tedavisi olmayan ALS hastalığını yenip, çağının en saygın ve başarılı bilim insanlarından olan, Stephen Hawking olurdu. Bunu ben söylemiyorum yalnızca. Bazı teorilerini birlikte geliştirdiği, dünyanın en ünlü matematikçilerinden Roger Penrose da, onu,  'aklın maddeye üstünlüğünün sembolü' olarak niteliyordu. Sadece 2 yıl ömrü kaldığını öğrendiğinde idealist bir üniversite öğrencisiydi. Gün geçtikçe yürümesi, konuşması, hatta nefes alması bile etkilenir oldu. Hayatını bir tekerlekli sandalye üzerinde, kendisi için özel olarak geliştirilen bir bilgisayar sistemiyle iletişim kurarak geçirdi. Hawking, bana göre, azmin ve yaşama olan aşkın anlamıydı. 

"Benim amacım çok basit. Evreni bütünüyle anlamak. Neden var olduğunu..."

Profesör Hawking, yaşama tutkusuyla, ölüme meydan okuyan bir Don Kişot'tu. Üstelik, çalışmayan bir bedende yaşayan bir mega beyinle. Çünkü Don Kişot gibi, onun için de asıl gerçeklik; düşünceydi. Kullanamadığı fiziksel özelliklerine rağmen, dünyanın önde gelen bilim insanlarından fizik profesörü, astrofizikçi ve evrenbilimciydi. Evrenin nasıl oluştuğuna, ve nasıl işlediğine dair, her şeyin tek bir teorisini bulmayı bulmayı hedefleyerek tutundu yaşama. Önceleri, Eınsteın'ın geliştirdiği teoride, yani izafiyet teorisinde eksik kalan kısımları da tamamlamaya çalıştı. Karadeliklerin, parçacık yaydığı için kütle kaybettiğini söyledi. Bu teorik radrasyona artık, Hawking Radyosyonu/Işıması deniyor. En küçüklerin dünyasındaki kuantum teorisiyle, en büyüklerin dünyasındaki görelilik kuramını birleştirmeye çalıştı. "Neden buradayız ve nereden geldik" sorularına cevap bulmak istiyordu.

"Hayatımın 3'te 2'sini ölüm tehdidi altında geçirdim. Her yeni gün son günüm olabilir. Bu yüzden her dakikanın tadını çıkarma arzusundayım... Artık 71 yaşımda olmama rağmen her gün Cambiridge Üniversitesi'ne işe gidiyorum. Hayatta kalmamın anahtarı; zihnimi aktif tutmak ve espri anlayışımı kaybetmemek."

Ölümünden altı yıl öncesindeki sözleriydi bunlar. Üniversitede araştırmalarına devam ediyor ve ders veriyordu. Bir zamanlar, Isaac Newton da Cambiridge Üniversitesi'nde profesördü. Yüzyıllar sonra ise Hawking, aynı okulda, eskiden Newton'ın sahip olduğu pozisyona getirilmiş, Lucasiyan Profesör olarak akademik dünyadaki en prestijli ünvanlardan birine sahip olmuştu.

Big Bang'den başlayıp kara deliklere uzanan zamanın kısa hikayesini anlattığı kitabı; "Zamanın Kısa Tarihi" dört yıldan uzun bir süre boyunca çok satanlar listesinde kaldı ve bu sayede Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi. Dünya çapında toplam 10 milyon adet sattı. Birkaç yıl içinde kitap 40 ayrı dile çevrildi ve tüm dünyada ün kazandı. 

Büyük talep gören görsel konferanslar verip insanları bilgilendirirken, hayatta kalmasının anahtarlarından biri olarak gördüğü espri anlayışından mutlaka faydalanırdı. "Big Bang Teori" adlı komedi dizisinde rol aldı. Ayrıca, gelecekte geçen "Star Trek" adlı dizideyse, aklı temsil eden dizi karakteri, Isaac Newton ve Albert Eınsteın ve Hawking aynı masada poker oynuyordu. Dizi karakterine dair pek bir fikir sahibi olduğumu söyleyemesem de, geri kalan üçlü arasındaki göndermeler adına izlenesi bir bölüm.

Bir çoğumuz kendisini belki popüler kültüre yakınlığı ile tanıdık. Kimimiz kitaplarıyla, kimimiz rol aldığı diziyle, Simpson Ailesi çizgi filminden, veya asıl amacı, yani; bilime katkılarıyla. Stephen Hawking, eli kalem tutamayan bir yazar, kendi sesi olmayan bir konuşmacı, kendisi kahkaha atamasa da herkesi güldürmeyi başaran ince espri zekasına sahip bir dahiydi. Bir İngiliz olmasına rağmen Amerikan aksanıyla konuşan, telif hakları kendisine ait olan sesi kullandı hayatı boyunca. Kendisini markalaştırıp bilimi popülerleştirmeye çalıştı. Bu noktada bilimi popülerleştirmesini eleştirecek olanlara en güzel cevabı da yaşamıyla veriyor zaten. Ben bunu, çocukların oyun yoluyla öğrenme becerisine benzetiyorum. Bizler birer fizikçi veya bilim insanı değiliz elbet. Ama Hawking, bilimi, eğlenceli ve esprili mizacıyla, insanlığa sevdirmenin de yolunu bulmuştu. Kendisinin de söylediği gibi; "Hayat ne kadar zorlu görünürse görünsün, mutlaka yapabileceğiniz ve başarılı olabileceğiniz bir şey vardır. Sadece vazgeçmemenize bağlı."




NOT:  Akhisar Postası'ndaki, 31.03.2018 tarihli ilk köşe yazımdır.




Kaynak:  Barış Özcan'ın Kimdi bu Stephen Hawking? adlı videosu
                Stephen Hawking Ve Herşeyin Teorisi 

                  Fotoğraflar Google görsellerden alıntıdır